Geohemija i zaštita životne sredine

Geomedicina je nova naučna oblast koja se bavi proučavanjem i lečenjem oboljenja izazvanih interakcijom čoveka o životne sredine,a posebno oboljenja izazvanih antropogenim promenama životne sredine. U te promene svrstavaju se hemijski i geohemijski uticaji indurstrijalizacije i urbanizacije na sastav vazduha, vode, zemljišta i hrane, kao i drugi mnogobrojni uticaji ( transportna i industrijska buka, elektromagnetne smetnje u blizini električnih instalacija i opreme itd.).
Sinonim geomedicine je medicina geologija, dok je medicinska geografija nešto širi pojam. Medicinska geografija se odnosi geografski raspored bolesti i ne uzima u obzir geološku građu , već fizičku i socijalnu sredinu. Termin geomedicina prvi put je uptrebljen 1931. godine.
Razvoj, zdravlje, plodnist i dobro stanje i farmski životinja u uzročnoj su vezi sa količinom i udelom različitih mikroelemenata kojima su izloženi preko hrane, vode i atmosfere.
Najdirektnije veze između geohemijske sredine i ljudskog zdravlja pokazuju dva halogena elementa: F i J. Visoki prirodni nivoi F u pijaćoj vodi u nekim delovima sveta prouzrokovali su šarenu gleđ ljudskih zuba i endemsku fluorozu ljudi i stoke. Ove visokofluorne vode obično dolaze iz dubokih bunara i cevi koji se hrane iz podzemnih izvora, a mogu biti udaljeni i zbog toga ne moraju da održavaju status F u zemljištima i biljkama regiona u kojem se ispoljava višak F. Endemska fluoroza predstavlja dobar primer povezanosti geohemije i ljudskog zdravlja, mada nikad nema regionalni karakter.
Nedostaci J ( koji izaziva gušavost), Cu, Co i Se u zemljištima i biljkama u nekim delovima sveta jesu primeri regionalnih problema.
Suficit ili deficit mikroelemenata, kao i zagaženje izazvano toksičnim elementima izazivaju oboljenja koja su dobila naziv mikroelementoze.
Deficit i toksičnost mikroelemenata kod ljudi je znatno teži vezati za geohemijsku sredinu u odnosu na uzročnu vezu kod životinja iz četiri razloga:
1. geografski i geohemijski izvori ljudske hrane kontinuirano se širi pa potiču sa najrazličitijih zemljišta u hemijskom pogledu,
2. savremena ishrana, naročito na Zapadu, sadrži širok spektar tipova hrane pa se abnormalnosti mikroelemenata u jednom tipu hrane mogu korigovati preko drugih tipova hrane,
3. čovek je završeni član lanca ishrane tako da veliki deficit ili toksičnosti najpre utiču na biljke i životinje,
4. tehnološki razvoj u poljoprivredi dovodi do dodavanja i gubljenja mikroelemenata iz hrane što smanjuje direktnost relacije čovek – prirodna geohemijska sredina.

Uvod
Ljudsko zdravlje i životna sredina 2
Dozvoljeni nivoi mikroelemenata 2
Posebni problemi zdravlja i životne sredine 3
Menadžerske bolesti ( bolesti izazvane stresom) 5
Lekovita blata i gline. Pelodo terapija 6
Mehanizam delovanja glinovitog mulja na kožu i potkožno tkivo 10
Geofagija 11
Osnovni tipovi mineralnih voda Srbije i njihova upotreba 11
Fizičko-hemij.parametri i korišćenje termominer. i mineral.voda Srbije i hidroterapija 12
Hemijski sastav i primena nekih mineralnih voda Srbije 13
Primena mineralnih voda u banjskim lečilištima Srbije 17
Literatura 19