Maturski, seminarski i diplomski radovi iz biologije i ekologije.

Antibiotici predstavljaju grupu hemijskih jedinjenja koja usporavaju rast ili uništavaju mikroorganizme, u prvom redu bakterije, na takav način koji nije (u propisanim dozama) štetan po domaćina.

Istorija

Pre pojave hemijskih preparata u borbi protiv infekcija izazvanih oportunim bakterijama korišćeni su, sa raznolikim rezultatima, preparati dobijeni od biljaka i plesni. Ovaj metod lečenja praktikovali su stari Grci a naročito stari Kinezi. Sa današnjeg stanovišta, jasno je da su neki od ovih preparata zaista u određenoj meri i bili efikasni. Naime, mnoge plesni imaju sposobnost da proizvode antibiotske supstance, ali je svakako jasno da su u prošlosti antički narodi ovo mogli da prihvate samo na intuitivnom nivou.

Početak 20. veka doneo je izvesne pomake. U nekim zemljama zapadne Evrope ali i tadašnje Rusije počela je primena bakteriofaga. Bakteriofazi predstavljaju viruse koji jednom uneti u telo domaćina počinju da napadaju ćelije bakterija ostavljajući telesne ćelije netaknutima. Ovo je bio izuzetan pomak. Do tada su pokušani tretmani agresivnim hemijskim agentima, kao što su to arsenik i trihnin, koji su, ukoliko izuzetno pažljivo dozirani, poboljšavali opšte stanje kod izvesnog broja pacijenata. Ipak, ovi agensi se nisu odlikovali selektivnom toksičnošću, za razliku od bakteriofaga koje nisu adverzno uticale na ćelije domaćina. Nedovoljno razumevanje tretmana bakteriofagama kao i nedosledni rezultati doveli su do gašenja ovog načina lečenja.

Upotreba hemijskih agenaca protiv patogena je započela sa nemačkim doktorom Paulom Erlihom (1854-1915). Erlih je nakon niza eksperimenata utvrdio da je sa određenom hemijskom toksivnošću moguće ubiti patogen, a pritom ne ubiti domaćina. On je 1904. oktrio da je upotrebom hemijskog jedinjenja tripan moguće umanjiti mogućnost pojave ili nivoa ispoljavanja bolesti Afričko spavanje (tada nije bilo poznato da je CeCe muva uzročnik bolesti). On je takođe otkrio da upotrebom arsfenamina je moguće lečiti pacijente obolele od sifilisa. 1910 godine jedinjenje arsfenamina je proizvedeno za tržište pod imenom Salvarsan.

Jedna od najpoznatijih priča vezanih za otkrića u ovoj oblasti je sigurno ono vezano sa otkriće penicilina. 1896 21-godišnji francuski student medicine Ernest Dušen je izučavao gljivu Penicillium chrysogenum. On je otkrio moguća pozitivna dejstva ove gljive i želeo je da izučava njene mogućnosti. Međutim u to vreme nije bilo dovoljno novca za finansiranje, i pomoć koju je tražio od Pasterovog Instituta je ostala ignorisana, i ideja o upotrebi gljive u medicinske svrhe je odbačena. 1923 godine doktor sa Kosta Rike Pikado Tvajt je takođe izučavao ovu gljivu i nakon nekoliko eksperimenata utvrdio da poseduje antibiotičko dejstvo.

Bakterije pod lokalnom primenom

Burkholderia mallei

Burkholderia mallei je aerobna, Gram negativna, nepokretna bakterija. Ne stvara kapsulu. Kolonije su sitne, podsećaju na kapljice meda. Ova bakterija je interesantna jer se smatra potencijalnim biološkim oružjem u biološkom terorizmu

Put prenošenja

Burkholderia mallei uzrokuje sakagiju, koja je primarno bolest životinja, najčešće konja, mula i magaraca. Retko se javlja kod ljudi. Ugroženi su veterinari, dreseri, zaposleni u klanicama i laboratorijama. Čovek se inficira direktnim kontaktom sa inficiranom životinjom, a bakterija ulazi kroz mikrotraume na koži i sluzokoži ili kapljičnim putem.

Patološki (medicinski) značaj

Sakagija je oboljenje koje se primarno se javlja kod konja, a retko kod ljudi, uglavnom kod onih koji su u kontaktu sa konjima.

Lokalna infekcija: na mestu ulaska nastaje ulceracija, papule i/ili pustule, a uz to može doći do povećanja regionalnih limfnih čvorova i povišene telesne temperature.
Plućni oblik: posle inkubacije od 10-14 dana može se razviti plućna infekcija, od pneumonije, plućnog apscesa do zahvatanja pleure u vidu pleuralnih izliva.
Septikemija: javlja se kod bolesnika sa oslabljenim imunitetom (HIV, bolesti bubrega, dijabetes i sl.) karakteriše se respiratornim distresom, hepatosplenomegalijom (uvećane jetra i slezina), teškim glavoboljama, groznicom, prolivom, gnojnim promenama na koži, slabošću mišića, dezorjentacijom i često rezultira sepsom. Često je ovaj oblik fatalan.
Hronični oblik: podrazumeva multiple abscese koji mogu da zahvate jetru, slezinu, kožu i mišiće.

Mikrobiološka dijagnostika

Bakteriološko-serološka dijagnoza se postavlja pregledom materijala uzetog od pacijenta: krvi, urina, sputuma, kožnih lezija. Zatim se vrši ispitivanje mikroskopskih, kulturelnih, fiziološko-biohemijskih i antigenskih osobina.

Lečenje

Ordiniraju se antibiotici, najčešće cefalosporini III generacije, penicilin, hloramfenikol ili trimetoprim-sulfametoksProteus