Ćelijski zid otkriven je u 17 veku u biljnoj ćeliji pre nego što je otkriveno prisustvo protoplasta (citoplazma+jedro) i od tada postaje predmet izučavanja mnogih istraživača.
Za razliku od životinjskih ćelija, protoplast biljnih ćelija opkoljen je čvrstim omotačem, ćelijskim zidom, koji određuje veličinu, oblik i stabilnost ćelije. U biljnom svetu bez ćelijskog zida su bičari, polne ćelije i zoospore algi i gljiva, njihov protoplast obavijen je nežnom, tankom, elastičnom plazmalemom.

Svi stariji dijelovi stabla i korjena, kao i listovi, na spoljašnjoj strani epiderma, odnosno periderma, luče slojeve kutina i drugih materija, koji mogu biti različite debljine. Kutikula se obično sastoji od tri sloja, u kojima su kutin i vosak zastupljeni u različitim proporcijama. Na površini je sloj epikutikularnog voska, srednji sloj sadrži kutin i vosak, a unutrašnji osim toga sadrži i polisaharide zida. Kutin se sastoji od različitih hidroksi – masnih kiselina, koje su vezane estarskim vezama. Vosak je kompleksnog sastava i sadrži takođe estre masnih kiselina, alkohole i slična jedinjenja. Periderm korjena i drugih podzemnih organa izlučuje suberin, koji je građen slično kutinu, mada su njegovi sastavni elementi donekle različiti. Propustljivost ćelijskih zidova koji su na ovaj način zaštićeni je veoma smanjen ili sasvim ukinut.

UVOD 3
1.1 Formiranje i rast ćelijskog zida 6
2 Osnovna struktura ćelijskog zida drvenastih biljaka 9
2.1 Mikrofibrilarna organizacija 9
2.2 Agregati mikrofibrila 9
3 Primarni ćelijski zid 10
3.1 Sekundarni ćelijski zid 14
3.2 Hemijski sastav sekundarnog ćelijskog zida 17
3.3 Osobine ćelijskog zida u vezi sa strukturom 19
4 Rezultati morfoloških istraživanja 19
4.1 Rezultati fizičko-hemijskih istraživanja 21
ZAKLJUČAK 22
LITERATURA 23