Sidžil zeničkog naiba kao izvor za historiju Zenice-ij

Maturski, Seminarski , Maturalni i diplomski radovi iz ekonomije: menadzment, marketing, finansija, elektronskog poslovanja, internet tehnologija, biznis planovi, makroekonomija, mikroekonomija, preduzetnistvo, upravljanje ljudskim resursima, carine i porezi.


U ovum radu pisat će se o značaju sidžila zeničkog naiba kao izvora za historiju Zenice. Tema će biti objašnjena na osnovu radova koje su koristili i pisali brojni historičari. Sidžili pružaju brojne podatke o mjestu gdje su nastali, pa tako iz navedenog sidžila saznajemo veoma važne i zanimljive činjenice o životu tadašnjeg stanovništva. Značaj sidžila kao izvora ne leži samo u njegovoj historiografskoj dimenziji, nego i mjestu koje bi imao u topografskim, etnološkim, sociološkim i drugovrsnim istraživanjima. Svakako, taj značaj se ne očituje samo u okviru historije uže oblasti i stanovništva, privrede, ustanova, nego i u okviru istraživanja većih administrativnih jedinica. Do danas je pronađeno pet zeničkih sidžila, od kojih su se tri nalazila u arhivu Orijentalnog instituta u Sarajevu (brojevi 22, 23 i 24), ali su izgorjeli u agresorskom napadu u maju 1992.godine, ali kopije koje su napravljene 1991.godine su u posjedu autora, a dva manja sidžila su u privatnom posjedu jedne porodice.

SIDŽIL ZENIČKOG NAIBA KAO IZVOR ZA HISTORIJU ZENICE

Zenica je u tursko doba bila tipična bosanska kasaba sa čaršijom. O njenom razvoju iz osmanskog perioda nema mnogo podataka, a materijali koji su sačuvani ni do danas nisu u potpunosti proučeni i ispitani. Osnovni izvor za proučavanje političke, ekonomske i kulturne prošlosti Zenice iz ovog perioda jesu zenički sidžili. Sidžili su veći protokoli turske administracije u kojim su, hronološkim redom, načisto prepisivani svi koncepti i prispjeli akti koji su upućivani kadijama od cara, vezira i raznih pokrajinskih organa vlasti i kadija drugih kadiluka. Kadije su morale po službenoj dužnosti voditi sidžile u koje su upisivali sve odluke, osude, rješenja, ostavinske spise, vjenčanja i razvode i slično. Također su morali uvoditi u sidžile sve akte koje im uputi centralna i pokrajinska vlast. Organizacija sudstva u Osmanskom carstvu bitno se razlikovala od suske organizacije u mnogim drugim evropskim srednjovjekovnim državama jer je sudska vlast u ovom carstvu je bila odvojena od upravne. U hijerarhiji osmanlijske vlasti na najvišem nivou se nalazio šejhulislam, zatim kaziasker, te mulla, a na najnižem mjestu su bili kadija i njegov zamjenik ili zastupnik (naib). U jednom periodu kadija i naib su bili obavezni baviti se mnogim poslovima koji su često izlazili iz okvira sudske djelatnosti, pa čak i poslovima administracije...

SADRŽAJ

1. Uvod............................................2
2. Sidžil zeničkog naiba kao izvor za historiju Zenice....................3
3. Zaključak.........................................9
4. Prilozi...........................................10
5. Izvori i literatura....................................14