Savijanje

Savijanje spada u grupu postupaka tehnologije plastičnog deformisanja koji se najčešće
primenjuju. Omogućava izradu širokog asortimana proizvoda, sa dimenzijama od dijelova
odmilimetra pa do nekoliko metara. Dijelovi složenih geometrija izrađuju se u više operacija.
Karakteristika procesa savijanja je, u većini slučajeva, lokalno plastično deformisanje.
Deformisana zona tada obuhvata manji deo zapremine komada, mada ima postupaka gdje
se deformiše kompletna zapremina (kružno savijanje na pr.).
Savijanje se primenuje kako u serijskoj tako i u pojedinačnoj proizvodnji. Polazni
materijal (polufabrikat) je najčešće lim u vidu trake ili table, ali to može da bude žica, pun
profil, cijev. Debljina limova za savijanje kreće se od stotih dijelova milimetra pa do nekoliko
desetina milimetara.

Osnovni postupci savijanja su:
1. savijanje pomoću alata na univerzalnim presama (ugaono savijanje),
2. profilno savijanje na specijalnim („abkant”) presama,
3. kružno savijanje,
4. profilno savijanje pomoću valjaka,
5. savijanje cijevi,
6. savijanje delova manjih dimenzija (od traka i žice) na specijalnim mašinama.

1 Uvod 2
2 Savijanje 2
3 Ugaono savijanje 2
3.1 Naponi i deformacije 6
3.2 Neutralna osa i razvijeno stanje 8
3.3 Momenti savijanja 9
3.4 Minimalni i maksimalni radijus savijanja 10
3.5 Elastična povratnost 10
3.6 Momenti spoljnih sila i sile savijanja 11
3.6.1 Dvougaono savijanje 11
3.6.2 Jednougaono savijanje u zatvorenom alatu 12
3.7 Profilno savijanje na specijalnim presama 14
3.8 Kružno savijanje 16
3.8.1 Kružno savijanje profila na valjcima 18
4 Savijanje cijevi 22
4.1 Savijanje delova manjih dimenzija na specijalnim mašinama 26
5 Ispitivanje metala 31
6 Ispitivanje zatezanjem 32
6.1 Dijagram napon – jedinično izduženje 33
6.2 Zatezna čvrstoća 36
6.3 Granica razvlačenja 36
6.4 Granica 0.2% 36
6.5 Granica elastičnosti 37
6.6 Granica proporcionalnosti 37
6.7 Izduženje 37
6.8 Kontrakcija 38
6.9 Izbor oblika i veličine epruvete 38
6.10 Instrumenti za mjerenje deformacija 39
6.11 Mašine za ispitivanje zatezanjem 39