Roman vrste romana i drama

Roman - ime »roman« označavalo je prvobitno svaki spis pisan na romanskom jeziku. Poreklo romana nije dovoljno objašnjeno. Neki ga teoretičari izvode iz hele¬nističkih proznih književnih dela koja obrađivahu ljubavnu pro¬blematiku, neki iz srednjovjekovnog tzv. viteškog romana i iz pikarskog romana, dok neki ukazuju na vezu između romana i filozofije, te već Platonovu priču o Atlantidi smatraju prvim romanom u europskoj književnosti. Bez obzira na ta neslaganja, koja su rezultat različitog shvaćanja romana kao književne vrste, prevladava mišljenje daje roman u pravom smislu reči tvorevina novog veka i da se u njemu javlja nov odnos prema životu i svetu, takav odnos kakav se u istoriji ljudskog duha pojav¬ljuje s renesansom.

Roman je slobodniji u izrazu i kompoziciji, sklon kritičkom odnosu prema tradiciji i okrenut prema pojedincu i njegovoj osobnoj sudbini. Osobitost romana, međutim, ne smemo posmatrati samo u odnosu prema epu nego u odnosu prema celokupnoj književnoj tradiciji u kojoj se roman pojavljuje kao nosilac novih umetničkih sredstava obli¬kovanja i novih shvatanja čoveka i sveta. S obzirom na veliku popularnost i vrednost romana u razvoju svih evropskih književnosti, prirodno je da roman ima veliku ulogu u književnosti. Raznovrsnost romana dovodi mnoge teoretičare do zaključka kako se roman zapravo uopšte ne može odrediti kao posebna književna vrsta. U takvom zaključku ima ponešto istine, premda ne treba zaboraviti kako roman i pored sve raznolikosti, i pored razvoja u mnogim prav¬cima, ipak ima u nekoj meri jedinstvenu sudbinu kao velika vrsta umetničke proze. Teškoće pak u utvrđivanju onih konvencija u knji¬ževnom izražavanju koje zapravo određuju pojedine književne vrste na području romana jednostavno se mogu svladati ako prihvatimo da se brojne podvrste romana pojavljuju zapravo kao književne vrste, te da analiza takvih vrsta romana može izbeći onu neodređenost u koju lako zapada teorija književnosti kada govori uopšteno o romanu.

1 Roman, vrste romana i drama 3
LITERATURA 5