Maturski. seminarski i diplomski radovi iz ekonomije: menadzment, marketing, finansija, elektronskog poslovanja, internet tehnologija, biznis planovi, makroekonomija, mikroekonomija, preduzetnistvo, upravljanje ljudskim resursima.
Zagovornici individualističkih socioloških teorija individualno-psiholoških, biheviorističkih, fenomenoloških i delom formalističkih, smatraju da društvo ne postoji izvan pojedinca. Ono je tek puki naziv, ime za različite privremene skupove pojedinaca, koji nastaju na bazi njihovog povezanog delovanja (ponašanja) koje proizilazi iz psihološke osnove pojedinca, ili pak iz dejstva spoljašnjih stimulanasa, nadražaja na njihovu psihu.
Nasuprot njima, zagovornici kolektivističkih teorija - klasičnih, a delom i savremenih funkcionalističkih teorija, smatraju da je ljudsko društvo samostalan deo objektivne stvarnosti, potpuno nezavisan od pojedinaca koji funkcioniše po posebnim, njemu imanentnim zakonitostima. Društvo je za njih realna celina, svojevrstan "kolektivan organizam" sastavljen iz harmonično povezanih nadličnih tvorevina - grupa, institucija, zajedničkih ideja, vrednosti i norme. Kao objektivna realnost višega reda, društvo različitim mehanizmima socijalizacije i društvene kontrole oblikuje mišljenje, volju i ponašanje pojedinaca. Bez društva i njegovog delovanja pojedinac bi, ističu zagovornici sociološkog kolektivizma, bio samo biološka jedinka.
Dijalektičko shvatanje
Celovito sociološko razumevanje društva svakako mora poći od dijalektičkog teorijskog pristupa, ali se taj pristup mora stvaralački dalje razvijati i konkretizovati. To je neophodno, jer dijalektička koncepcija društva, čiji je začetnik bio Marks, nije od strane njegovih sledbenika teorijski adekvatno domišljena i razvijena. Većina njegovih sledbenika je u objašnjenju društvenih pojava i ljudskog društva gubila iz vida Marksovo dijalektičko polazište i priklanjala se u uprošćenoj shemi "baza i nadgradnja". To je rezultiralo "kvazidijalektičkom" koncepcijom društva, zasnovanom na ekonomskom determinizmu, koja gotovo u celosti potire ulogu subjekta, čoveka i ljudsku subjektivnost uopšte.
Društveni odnosi
Pojam i karakteristike društvenih odnosa
Društveni odnosi su, uz društveno delovanje osnova društvenog života ljudi. čovek, kao pojedinac, ne samo što ne može da dela, nego ne može ni da opstane kao živo biće. Stoga je prinuđen da stupa u raznovrsne kontakte i veze sa drugim ljudima. Ukupnost tih veza u koje ljudi međusobno stupaju, radi obavljanja zajedničke delatnosti i održavanja individualnog i društvenog života, jesu društveni odnosi.
Suštinska karakteristika društvenih odnosa jeste ta da su veze koje se uspostavljaju između ljudi svesne veze. Za razliku od životinja koje uspostavljaju instinktivne veze, ljudi u međusobne odnose stupaju uglavnom svesno. Imajući u vidu ovu fundamentalnu činjenicu, Veber je društveni odnos definisao kao "ponašanja većeg broja osoba koja su po svom smisaonom sadržaju uzajamno podešena i time orijentisana". Društveni odnos se, dakle, sastoji u povezivanju ljudskih radnji, odnosno postupaka na bazi uzajamnog razumevanja, smisla i značenja tih radnji. Bez verovatnoće da će ljudi kao pojedinci međusobno shvatiti smisao i značenje svojih radnji i postupaka nemoguć je bilo kakav društveni odnos. Društveni odnos sastoji se "potpuno i isključivo, smatra Veber, u izgledima (verovatnoći - podvukao M.P.) da se društveno dela na neki (smisaono moguć način, bez obzira na čemu se zasnivaju ti izgledi)"
Iako je svesna interakcija (međudelovanje) osnova društvenih odnosa oni se ne mogu, kako to čini Veber, a, i mnogi savremeni sociolozi svesti na mentalnu interakciju pojedinaca. Svaka veza među ljudima pored psihološke ima i svoju društvenu dimenziju; manje ili više je uslovljena društvom. Društveni odnosi su, kao svesne veze među ljudima, s jedne strane društvenim normama i vrednostima, a sa druge strane objektivno datom situacijom, tj. odgovarajućom društvenom strukturom unutar koje se odnosi odvijaju.
Društvene norme, konvencije, običaji, moral i pravo neposredno utiču na društvene odnose. Oni manje više direktno propisuju šta konkretno ljudi treba da čine i kako da se ponašaju kada stupaju u međusobnu vezu. Za razliku od normi, društvene vrednosti posredno utiču na oblikovanje društvenih odnosa. One, kao društveni standardi delovanja i ponašanja, određuju ljudske potrebe i interese, a preko njih i sadržaje i forme društvenih odnosa. Na primer, u društvu u kome je novac osnovna ili jedna od glavnih vrednosti, sve veze među ljudima, manje ili više, biće prožete novčanim interesima.
Društvene grupe
Pojam i uloga društvenih grupa
Društveni život ljudi neposredno se odvija u društvenim grupama, a tek posredstvom njih u svim ostalim kolektivnim tvorevinama. Da bi ljudi uopšte mogli da žive prinuđeni su da se povezuju u raznovrsne grupe, a sve te grupe se međusobno dalje povezuju u jednu veliku i relativnu samodovoljnu grupu - ljudsko društvo. Dakle, društvene grupe su medij koji spaja pojedinca i globalno društvo. Svojim delovanjem one formiraju pojedine segmente društva i ugrađene su u sve podsisteme društvenog sistema, počev od ljudske reprodukcije, preko ekonomije do politike i kulture. Istovremeno, one svojim životnim delovanjem povezuju sve podsisteme u globalni društveni sistem. Društvene grupe deluju i u drugom smeru, one oblikuju pojedince koji im pripadaju od rođenja pa sve do smrti. U grupama različitih vrsta, posebno primarnim vrši se proces socijalizacije pojedinaca koji tim procesom od bioloških jedinki postaju samosvesna bića - ličnosti.
Društveni život ljudi odvija se u gotovo beskrajnom nizu društvenih grupa, počev od braka i porodice, preko lokalnih zajednica, nacija, klasa i političkih partija, pa sve do grupa vršnjaka, prijatelja i drugih. Postavlja se pitanje šta je to zajedničko ovim i drugim grupama, šta čini njihovu suštinu? U traganju za odgovorom na ovo pitanje nuđene
Pretraga
Spisak članova
Kalendar
Pomoć
