Jezičko obrazovanje u savremenom društvu u Sandžaku

Promišljajući o učenju stranih jezika nameće se misao da ne postoji jedan najbolji način za učenje stranog jezika niti jedan optimalni obrazovni paket nastavnih materijala. Cilj moderne nastave stranih jezika je, prema dostupnoj literaturi, da kroz realnu situaciju ili kroz igru osposobi učenike da upotrebljavaju strani jezik i da sa stranim jezikom stupaju u kontakt. Može se reći da je osnovni cilj učenja stranog jezika u osnovnoj školi razvijanje svesti o jeziku i osetljivosti učenika za druge jezičke sisteme, odnosno spoznaja da postoje mnogi jezici i kulture. U početnim fazama učenja jezika u osnovnoj školi težište nastave trebalo bi da bude na komunikaciji i akciji, na učenju uz pomoć pokreta, igre, pesme i likovnog izraza. U starijim razredima nastavu jezika trebalo bi postepeno usmeravati na rešavanje različitih problema, usvajanje gramatičkih struktura i uvođenje metajezika. Međutim, od samog početka, trebalo bi podsticati sociolingvistički i sociokulturni aspekt usvajanja stranog jezika. Ovakav pristup omogućio bi učenicima osnovnoškolskog uzrasta drugačiji uvid u strani jezik i kulturu, veći stepen otvorenosti i tolerancije, uz uvažavenje kulturnih i civilizacijskih različitosti naroda čiji jezik uče.

Glotodidaktika je oblast primenjene lingvistike koja sadrži teorijsku komponentu usmerenu na mehanizme usvajanja jezika sa ciljem da definiše pristupe, metode i izbor tehnika i odgovarajućih tehnologija u usvajanju, učenju i nastavi jezika. Ovaj pristup podrazumeva: usmerenost na komponente komunikativne kompetencije (gramatičke, diskursne, funkcionalne, sociolingvističke); okrenutost pragmatičkoj, funkcionalnoj upotrebi jezika u realnim životnim situacijama; shvatanje fluentnosti kao prioritetne u odnosu na tačnost, iako treba razvijati oba elementa kao komplementarna u komunikaciji; adekvatno receptivno i produktivno korišćenje jezika u različitim kontekstima i izvan učionice; usmerenost na stilove učenja učenika; ovladavanje strategijama učenja; fleksibilnije uloge u učionici pri čemu učenik preuzima odgovornost za učenje, a nastavnik olakšava proces učenja.

1 UVODNA RAZMATRANJA 3
I TEORIJSKI DEO 6
2 Savremeni koncepti nastave stranog jezika 6
2.1 Jezička kultura i jezička pismenost 6
2.2 Faktori u procesu nastave stranog jezika 9
2.2.1 Usvajanje i učenje stranog jezika 9
2.2.2 Faktori u procesu nastave stranog jezika 11
2.2.3 Motivacija 12
2.3 Nastava gramatike stranog jezika 14
2.3.1 Metodičke dileme u nastavi gramatike 18
2.3.2 Savremene metode nastave gramatike 20
2.4 Usvajanje i učenje kulture 26
2.4.1 Jezik i kultura u nastavnoj praksi 26
2.4.2 Usvajanje i učenje kulture 29
2.4.3 Istorijski pregled izučavanja kulture u okviru stranih jezika 32
3 Obrazovna politika nastave jezika u Srbiji i Evropi 37
3.1 Istorijski pregled nastave stranih jezika u Srbiji 37
3.2 Zajednički evropski okvir za učenje stranih jezika 42
3.2.1 Predmet i ciljevi lingvističke politike Saveta Evrope 45
3.2.2 Šta se podrazumeva pod terminom plurilingvizam 48
3.2.3 Zašto je Zajednički okvir neophodan 49
3.2.4 Kako se upotrebljava Zajednički okvir 50
3.2.5 Kojim kriterijumima Zajednički okvir treba da odgovori 51
3.3 Funkcije i primena Evropskog jezičkog pasoša 53
3.4 Preporuke za nastavne aktivnosti 54
II EMPIRIJSKI DEO – JEZIČKO OBRAZOVANJE U SANDŽAKU 58
4 Jezičko obrazovanje u Sandžaku 58
4.1 Metodologija istraživanja 58
4.2 Analiza rezultata 59
5 Zaključak i preporuke 59
LITERATURA 61
APPENDIX I – Upitnik 65