II PREDMET SOCIOLOGIJE
II PREDMET SOCIOLOGIJE
Ovo je uvod za 1. i 2.
Jedno od ključnih pitanja svake nauke je njen predmet. Predmet proučavanja sociologije je ljudsko društvo kao celina, sa mnogostrukim pojavama i odnosima.
Medjutim, s obzirom na složenost, povezanost i dinamiku društvenih pojava postoje različita shvatanja o predmetnoj odredjenosti sociologije. Razlike postoje i s obzirom na stav naučnika o tome šta je ključni momenat koji treba istražiti u društvu, prostornoj ili vremenskoj dimenziji.
--------------------------------------------------------------
Zato najpre osvrt na klasična shvatanja premeta sociologije, a zatim i na sam predmet sociologije u kontekstu više bitnih elemenata koji ga odredjuju.
1. NASTANAK I KLASIČNA SHVATANJA O PREDMETU SOCIOLOGIJE
Razmišljanja o društvu i analize društvenih pojava srećemo još kod antičkih mislilaca, ali se smtra da je sociologija kao nauka nastala sredinom četrdesetih godina XIX veka, u epohi kapitalizma, sa razvojem modernih industrijskih društava i njen primarni predmet je bio izučavanje tog tipa društva. Od svog nastanka je okrenuta savremenim problemima u društvu, a u tom prvom periodu i pitanjima društveno-istorijskog razvoja.
Za utemeljivača sociologije vezuje se ime Ogista Konta, koji je ovoj nauci dao ime. On je u svojim istraživanjima, imao pozitivistički metodološki pristup, koji podrazumeva zasnovanost saznanja o društvu na realnim, pozitvnim činjenicama. U skladu sa ovim, po njemu, predmet sociologije je izučavanje društva preko socijalne statike i socijalne dinamike. Medjutim, Kont je smatrao da društvo treba da se analizira sa ljim da se reorganizuje, ali ne i da se menja, te je on utemeljivač gradjanskog smera u sociologiji.
Za razliku od njega, Marks je analizirao društvo istražujući činioce koji mogu biti pokretačke snage menjanja društvenih uslova i koje dovode do njegovog istorijskog razvoja. I Marks je insistirao na objektivnom utvrdjivanju zakonitosti koje vladaju u društvu, ali je po njemu cilj sociologije promena društva.
Za prvi period razvoja sociologije kao nauke vezuju se i prva empirijska istraživanja u cilju potvrdjivanja teorijskih stavova – Mrks, Dirkem, Veber.
Medju klasicima gradjanske sociološke teorije treba pomenuti Herberta Spensera, engleskog sociologa, koji je uveo ideju evolucije u sociologiju. Tako je predmet sociologije razmatranje društvenih pojava, kao postepeni razvoj od nižih ka višim, od jednostavnijih ka složenijim oblicima, s tim da karakteristike društva kao celine treba objašnjavati preko individua.
Maks Veber, predstavnik nemačke gradjanske sociologije, smatrao je da u proučavanju društva treba poći od pnašanja pojedinca, pa je po njemu socilogija nauka koja teži da razume društveno postupanje, nastojeći da ga i uzročno objasni.
Emil Dirkem, jedan od klasika sociologija, smatrao je da sociologija trba da proučava društvene pojave kao društvene činjenice koje se iskazuju preko društvenih ustanova.
Od savremenih teoretičara, pomenućemo Sorokina koji smatra da je predmet sociologije proučavanje odnosa izmedju raznih klasa socijalnih pojava, odnosa izmedju socijalnih i nesocijalnih pojava, kao i proučavanje opštih osobina koje su zajedničke svim klasama socijalnih pojava.
Na kraju možemo shvatanje o predmetu u gradjanskoj sociologiji klasifikovati na sledeći način:
- nauka o društvenom ponašanju ljudi
- nauka o o društvenim grupama i njihovim medjusobnim odnosima
- da se bavi društvenim ustanovama
- nauka o društvenim oblicima
- nauka o totalnim društvenim pojavama
2. PREDMET SOCIOLOGIJE
Bez obzira narazlike oko toga šta odredjuje suštinu društva ili koji je adekvatan nivo sociološke analize, neosporno je da je predmet sociologije globalno društvo, pa i kada se interesuje za posebne društvene pojave, sociologija utvrdjuje njihov uticaj na društvo i obrnuto.
Sociologija društvo analizira kao konkretno odredjeni, društveno-istorijski sistem u kome postoji povezanost i uslovljenost društvenih pojava. Globalno društvo podrazumeva ostvarenje svih njegovih funkcija u jednom društvenom obliku, prostorno i vremenski odredjenom, kao što je npr. država. Time se ne podrazumeva izolovanost u odnosu na druge globalne društvene celine, već obrnuto. U proučavanju konkretnog društva, sociologija treba da vodi računa i o elementima koji su deo njegove unutrašnje dinamike razvoja, ali i o onim koji dolaze kao rezultat medjunarodnih uticaja, i nekada mogu biti presudni.
Pored proučavanja konkretnih istorijskih društava socilogija proučava i ono što je zajedničko svim ljudskim društvima. Pored forme, ispoljavanja, sociologija utvrdjuje i stvarni sadržaj društva, objašnjavajući ispoljavanje i funkcionisanje društvenih pojava.
Sociologija kao opšta društvena nauka nije samo opšta teorija o društvu, već u svoj sistem saznanja uključuje i empiriska istraživanja kojima na objektivan način nastoji da potvrdi teorijsku osnovu. Ovakav pristup nalazimo i u delima najznačajnijih klasičnih sociologa.
Po obimu problematike koji proučava, sociologija je uopštavajuća nauka jer ima najširi okvir istraživanja: Proučava društvo kao celinu, njegovu strukturu i dinamiku, način povezivanja i medjusobnog uticaja elemenata te strukture. Sociologija proučava društveni život, suštinu društvenih pojava, društvene procese i odnose, kao i društvene tvorevine kao rezultat ljudske delatnosti. Sociologija proučava i čoveka kao društveno biće, pa samim tim i uzajamni odnos čoveka i društva.
Kako se ljudska egzistencija ostvaruje u prirodi, a čovek svojim radom posreduje izmedju prirode i društva, sociologija proučava i povezanost prirode i društva.
Jednom rečju: Predmet sociologije je društvo kao celina društvenih odnosa koji se uspostavljaju u različitim oblicima društvenog života, u okviru globalnog društva u medjuzavisnosti svetskih procesa i uticaja; karakteristike koje su zajedničke za ljudsko društvo uopšte; činioci i tendencije zakonitosti promena i razvoja društva.
3. ZNAČAJ I MOGUĆNOSTI SOCIOLOGIJE KAO NAUKE
S obzirom da je su još u toku klasičnog perioda sociologije, do tridesetih godina XX veka, postavljana velika teorijska pitanja o društvu, uz pokušaj da se ono objektivno sagleda, naučno obrazloži i ukaže na činioce njegove strukture i opšte zakonitosti razvoja, postavlja se pitanje šta je predmet i koji su zadaci savremne sociologije.
Brojna empirijska istraživanja koja se danas vrše u socilogiji donekle su zanemarila značaj sociologije kao teorijske nauke. Medjutim, i klasični predstavnici sociologije su vršili proveru saznanja empirijskim putem i već je dosta kritike u savremenoj sociološkoj misli izrečeno na račun usko praktične funkcije sociologije. Stoga, savremena sociološka misao ispoljava tendenciju vraćanja produbljenim teorijskim saznanjima društvenih uslova i kretanja, i sa oscilacijama koje prate razvoj sociologije, može se reći da preovladjuje zalaganje za jedinstvo teorije i prakse kao postulat za naučni pristup sociologije.
Savremeni svet karakterišu brojne razlike medju narodima i država. Ali, taj svet je isprepletan mnoštvom veza, interesa i uticaja. Iz toga proizilazi moštvo problema koji zaokupljuju svakog čoveka, konkretnu društvenu zajednicu pa i celo čovečanstvo. Sociologija, nastla kao odgovor na krizu svoga vremena, danas treba da nam pruži saznanja za razumevanje društvenih situacija, za objašnjenje društvenih činilaca koji utiču da naš život ima odredjeni tok tok u konkretnom društvenom sistemu i u čitavoj ljudskoj zajednici.
Deo proučavanja društva i proučavanja nas samih je i razumevanje društvenog sveta. Povećanje samorazumevanja, kroz sociološka saznanja, doprinosi jasnom sagledavanju interesa pojedinaca, grupa i društvenih zajednica. Saznanje i razumevanje treba da nam pruži odgovore ne samo zbog čega se nešto dešava, već i kako to može da se promeni. Tako sociološka istraživanja doprinose praktičnim političkim akcijama i socijalnim reformama, i pružaju saznanja kako da izgradimo humanije društvo, uvećamo ljudske slobode.
4. SOCIOLOŠKI ZAKON
Sociološki zakom predstavlja spoznaju determinizma u društvu, i to one vrste determinizma koja se odnosi na uzročne veze izmedju pojava od kojih jedne izazivaju, odredjuju, proizvode druge.
Sociologija je društvena nauka: o društvenim pojavama, društvenoj strukturi i razvoju, o procesima, odnsoima, grupama, institucijama i idejama – o društvenom životu u njegovoj celovitosti. Stoga je sociološki determinizam ispitivanje veza i odnosa odredjenih pojava ili grupa pojava sa drugim socijalnim i ne-socijalnim (prirodnim) pojavama.
S obzirom na složenost odnosa u društvu, društvena uzročnost ispoljava se kroz svrsishodnu delatnost, svesna i voljna ponašanja ljudi. Sociološki determinaizam je kao i društveni determinizam, za razliku od prirodnog, manje apsolutan, a više statistički, tendencijski. Tako su i sociološki zakoni tendencijski, tj. Više ili manje verovatni.
Sociološki zakoni razlikuju se od univerzalnih i posebnih naučnih zakona.
Univerzalni zakoni su oni koji se odnose na čitavu stvarnost, univerzum. (npr. Zakon kretanja, zakon protivurečnosti i dr.) U odnosu na njih sociološki zakoni su posebni naučni zakoni.
Posebni naučni zakoni su zakoni koji važe u pojedinim naukama. Oni otkrivaju suštinske veze izmedju odredjene vrste pojava. (npr. Zakon odbijanja i prelamanja svetlosti, zakoni u društvenim naukama i sl.)U odnosu na zakone posebnih društvenih nauka, sociološki zakoni su opšti zakoni.
Sociološki zakoni proizilaze iz složenosti sociološkog determinizma koji obuhvata geografsku, biološku, ekonomsku, moralnu, političku i drugu determinističku strukturu, ali se ne bavi ponaosob već njihovim kompleksnim ispitivanjem, tako što jednu društvenu pojavu objašnjava mnoštvom socijalnih i prirodnih uslova i njihovom uzajamnom vezom.
Sociološki zakon je iskaz o objektivno postojećim vezama izmedju raznih vrsta socijalnih pojava kao i socijalnih i nesocijalnih pojava, ukoliko su te veze relativno konstantne, nužne, opšte i suštinske.
Sociološki zakoni se odnose na utvrdjivanje uzročnih, nužnih veza izmedju:
- meterijalne i duhovne kulture
- prirode i društva
- elemenata socijalno-ekonomske strukture društva (države i prava, načina proizvodnje i političkih odnosa)
- elemenata idejne nadgradnje (umetnosti i religije, ideologije i politike)
- socijalne evolucije i socijalne revolucije i dr.
Zakoni društvene veze su opštevažeći za sva ili većinu društava u većini istorijskih društvenih epoha.
Sociološki zakoni medjutim, imaju u vidu ne samo čoveka i njegov način, vreme i uslov postojanja i razvoja uopšte, već i ponašanje čoveka koji pripada jednom odredjenom dobu i njegovoj kulturi kao specifičnom, posebnom društvenom miljeu. Sociološki zakoni znači, pored društveno-istorijske pojave u totalitetu obuhvataju i posebne društvene pojave koje su poseban slučaj opšteg pravila, pa se javljaju i kao posebni sociološki zakoni.
lektira, studentski, poslovna, megatrend, diplomski radovi , magistarski radovi, maturalni radovi, diplomski rad, eseji, maturski radovi, seminarski radovi, diplomski radovi, master radovi, magistarski radovi, domaci radovi, domaci zadaci, projekti, maturalni, maturalne radnje, seminarski, maturski, diplomski, ekonomija, ekonomski, pravo, prava, menadzment, marketing, instalacija, tutorijal, tutorijali, tutorial, baze, baza, sistemi, informatika, ekonomika preduzeca, analiza, racunovodstvo, bankarstvo, osiguranje, spoljnotrgovinsko poslovanje, poreski sistem, politika, inteligencija, psihologija, sociologija, geografija, etika, kultura, fizika, seminarski rad, maturski rad uticaj religije na kulturu ilijada i odiseja lektira može li malo preduzeće imati monopolni položaj na tržištu ekonomija i pravo novac osnove menadzmenta knjiga srbija upravljanje promotivnim aktivnostima na primeru preduzeća hamlet zakljucak lik sonje iz lektire ujka vanja sonja lik iz ujka vanje nagradna igra
PORUČITE RAD NA OVOM LINKU >>>
SEMINARSKI
maturski radovi seminarski radovi maturski seminarski maturski rad diplomski seminarski rad diplomski rad lektire maturalna radnja maturalni radovi skripte maturski radovi diplomski radovi izrada radova vesti studenti magistarski maturanti tutorijali referati lektire download citaonica master masteri master rad master radovi radovi seminarske seminarski seminarski rad seminarski radovi kvalitet kvalitetni fakultet fakulteti skola skole skolovanje titula univerzitet magistarski radovi
LAJKUJTE, POZOVITE 5 PRIJATELJA I OSTVARITE POPUST
|