Dizajn organizacije i organizacione strukture

Maturski, seminarski i diplomski radovi iz menadžmenta.

Organizacije su koordinisane jedinice koje čine najmanje dva člana čijim aktivnostima se postiže cilj ili set ciljeva. Organizacije su uređeni sistemi u kojima se uspostavljaju odnosi između pojedinaca i grupa. Sagledavanjem organizacije tj. Ljudi, procesa i strukture u njoj, otkriva se funkcionisanje organizacije koje doprinosi standardu života ljudi širom svijeta. Priroda menadžerskog posla nalaze koordinaciju između rada pojedinaca, grupa i organizacija i to kroz obavljanje funkcija planiranja, organizovanja, vođenja i kontrolisanja.
Kada se jednom dostigne pravi smjer i razvije uspješna strategija za postizanje ciljeva organizacije, menadžeri bi trebalo da organizuju strukturu kojom će implementirati tu strategiju. Organizovanje je ključna aktivnost menadžera jer od načina grupisanja ljudi i dizajniranja posla u organizaciji zavisi uspješno postizanje postavljenih ciljeva.
Tema ovog rada je proces organizovanja sa posebnim osvrtom na dizajniranje organizacione strukture.
Rad obuhvata dizajniranje organizacione strukture kao jedne od osnovnih dimenzija funkcije organizovanja. Posebna pažnja usmjerena je na organizacioni dizajn, pojam i značaj podjele rada i specijalizacije, departmanizaciju, delegiranje autoriteta i raspon kontrole kao ključne grupe aktivnosti procesa dizajniranja organizacione strukture. Istaknuti su osnovni modeli organizacione strukture kao i nove tendencije u procesu dizajniranja.

DIZAJNIRANJE ORGANIZACIONE STRUKTURE

Dizajniranje organizacione strukture predstavlja zadatak menadžmenta koji nastaje kao posljedica upravljačke aktivnosti kojom se utvrđuju elementi i struktura, delegiraju zadaci i povezuju u cjelinu. U okviru upravljačke aktivnosti postiže se određena vrsta ravnoteže između željenih ciljeva i realnih mogućnosti organizacionog sistema. Dizajniranje je složen proces u kome se ostvaruju diferenciranje (podjela) i integracija (komponovanje) organizacionih jedinica kao dijelova organizacije. U okviru podjele definiše se broj organizacionih jedinica i ostvaruje njihovo funkcionalno povezivanje tj. Integracija. Procesima integracije stvara se cjelina koja obezbjeđuje skladno i svrsishodno djelovanje organizacionog sistema.
Dizajniranje organizacione strukture se sastoji od:
1)Podjele i specijalizacije posla,
2)Departmanizacije poslova,
3)Delegiranja autoriteta,
4)Centralizacije i decentralizacije autoriteta,
5)Uspostavljanja raspona kontrole.

Menadžeri moraju stvoriti uspješnu organizaciju. Ta velika odgovornost se odnosi na odluke kojima se određuje struktura i procesi koji koordiniraju i kontrolišu poslove u organizaciji. Rezultat odluka o organizacionom dizajnu je sistem poslova i radnih grupa uključujući i procese koji ih povezuju. Te procese čine autorativni odnosi i mreže komunikacija uz dodatak specifičnih planskih i kontrolnih tehnika.

DEFINISANJE ORGANIZACIONE STRUKTURE

Organizaciona struktura se različito definiše u teoriji i praksi, zavisno od toga šta se stavlja u prvi plan razmatranja. Neki autori veći značaj pridaju zadacima koje treba obaviti unutar organizacione jedinice pa organizacionu strukturu definišu kao uzrok ili sistem rasporeda odjeljenja i poslova koje treba izvršiti.
Drugi autori težište stavljaju na odnose u organizaciji, pa organizacionu strukturu definišu kao sistem ili mrežu odnosa između različitih dijelova organizacije.
Treća grupa autora stavlja naglasak i na jedno i na drugo, tj. i na dijelove i na njihove međusobne odnose i veze .
Rezultat funkcije organizovanja je organizaciona struktura. Organizaciona struktura se sastoji od mnogo pojedinaca ili grupa koje obavljaju različite aktivnosti. Te različite aktivnosti moraju biti integrisane u usklađenu cjelinu i to je najvažniji dio zadataka menadžmenta. Organizaciona struktura predstavlja sistem zadataka, radnih tokova, odnosa odlučivanja, izvještavanja i komunikacionih kanala koji u organizaciji povezuju pojedince ili grupe u nastojanju da se ostvare strateški ciljevi organizacije. Odnosi se na formalnu konfiguraciju ljudi i grupa međusobno povezanih u pogledu podjele radnih zadataka, obaveza i autoriteta u okviru organizacije. Njome se formalizuju odnosi između pojedinaca i grupa radi definisanja poslova i ljudi koji će ih obavljati.

ZNAČAJ ORGANIZACIONE STRUKTURE

Organizaciona struktura je rezultat upravljačkih odluka vezanih za četiri važna faktora svih organizacija, a to su: radna snaga, osnove departmanizacije, veličina departmana i delegiranje autoriteta.
Organizacije imaju svrhu i orjentisane su ka nekom cilju iz čega slijedi isto i za organizacionu strukturu.
Stav da organizaciona struktura omogućuje postizanje organizacionih ciljeva predpostavlja da menadžeri znaju kako da slože organizacionu strukturu i ciljeve i da teže tome. Da bi organizaciona struktura bila svrsishodna i kvalitetna ona mora:
1)Da se gradi sistematski i slično,
2)Da se maksimalno temelji na ciljevima i zadacima organizacije,
3)Da bude usmjerena ka budućnosti kroz uspješno ostvarivanje tekućih i budućih dugoročnih ciljeva,
4)Biti fleksibilna i prilagodljiva promjenama u okruženju i procesu rada,
5)Biti postavljena cjelovito, tj. da obuhvati sve neophodne elemente za uspješno funkcionisanje,
6)Da se izgradi i usvoji kroz svesrdnu podršku članova organizacije,
7)Biti postavljena tako da odražava okolinu i postojeće društvene odnose itd.

TIPOVI ORGANIZACIONE STRUKTURE

Struktura organizovanja podrazumijeva način na koji se aktivnosti organizovanja dijele, grupišu i koordiniraju odnosi između pojedinaca, grupa i organizacionih jedinica radi definisanja poslova i ljudi koji će ih obavljati.

FORMALNA ORGANIZACIONA STRUKTURA

Ova struktura čini temelj svake organizacije pa se gradi planski i smišljeno.
U njoj su na odgovarajući način raspoređeni svi materijalni i ljudski resursi i usmjereni na ostvarivanje ciljeva organizacije. Formalna struktura je zvanično ustanovljena. Ona je propisana i sastoji se od:
1)Sistema formalnih odnosa i dužnosti,
2)Formalnih pravila važeće politike, radnih procedura, načina kontrole, nagrađivanja i sl. što ustanovljava top menadžment radi usmjeravanja rada i ponašanja članova u željenom pravcu.

Formalnom strukturom se utvrđuju, opisuju i povezuju poslovi koji treba obaviti u organizaciji. Njome se određuje status ljudi u organizaciji, njihove dužnosti, nadležnosti, odgovornost, propisuje odgovarajuća pravila i norme ponašanja te službeni kanali i metodi komunikacije.