Ahajski i Etolski savez

Istorija helenizma je malo privlačila istoričare i do sredine XIX veka uopšte nije bila obrađivana. Posle velikih kulturnih dostignuća antinske robovlasničke demokratije u V veku, koja je pored vanrednih umetničkih ostvarenja kojima se i danas divimo dala i genijalne filozofe, istaknute državnike, nenadmašive majstore umetničke reči, sva dalja istorija Grčke izgledala je bleda, nedovoljno sadržajna i bez posebne vrednosti. Istoričari su više voleli da od čarobne klasične Grčke pre¬laze na republikanski Rim u čijim predanjima su nalazili poučne pri-mere građanskog heroizma i vojne veštine, a samo uzgred su bacali poglede na istoriju helenizma. U Septuagin¬ti reč „hellenismos“ ima značenje „podražavanje helenskog načina života i helenskih običaja“, a u No¬vom zavetu reč „hellenistes“ upotrebljava se za Jevrejina koji je prihvatio helenski jezik i običaje.

Helenizam predstavlja čitavu epohu u istoriji starog svieta. On obuhvata tri veka - od 336. god. st. e. (godina Aleksandrovog stupanja na presto) do 30. godine n. e. (godina u kojoj je Rim pokorio poslednju veliku helenističku državu - Egipat). On obuhvata skoro sav tadašnji civilizovani svet, od Sicilije do Indije, od Nubije do Bospora i Skitije; njegov uticaj je prodro do Italije i Španije na Zapadu, do Kine na Istoku. Može se reći da je istorija helenizma - istorija sveta onog vremena. U njemu su nikle ideje - naučne, filozofske, etičke, religiozne, koje su tokom vekova vladale svetom. Došlo je do značajnih promena u ekonomici, u političkim oblicima, u društvenoj svesti, u kulturi. Bez obzira na ovakvu ili onakvu istorijsku ocenu nastalih promena, jasno je da ih istoričar ne sme ignorisati ako želi da objasni istorijski proces. Konačno je moralo da se rodi interesovanje za helenizam. Pojam helenizam za razliku od helenstva, zahvaljujući kako naučnom radu tako i otkrićima tokom poslednjih sto godina, postao je toliko jasan da je pri njegovom razmatranju u stvari potrebno da se kaže samo nekoliko reči, pa da se pouzdano obeleže osnovne linije. »Šta je helenizam?« pita se Tarn. »Prema jednima to je nova kultura koja je nastala iz grčkih i istočnjačkih elemenata; prema dru¬gima, to je prodiranje, širenje grčke kulture na Istok; neki smatraju da je helenizam nastavak čistog pravca starogrčke civilizacije, drugi, - da je to ista civilizacija formalno izmenjena u novim uslovima«. Svaka od ovih definicija prema Tarnovom mišljenju, sadrži istinu, ali ne celu istinu. Ipak svaka od ovih definicija objašnjava helenizam samo kao kulturnu pojavu, što pri današnjem stanju našeg poznavanja te epohe očito nije dovoljno, a da i ne govorimo o tome da sama ta kultura zahti¬jeva objašnjenje u materijalnim uslovima života. Sam Tarn zadovoljava se čisto formalnom definicijom: »Helenizam - to je uslovni naziv zacivilizaciju tri vekova tokom kojih je grčka kultura pronela svet¬lost daleko od svoje postojbine«. Istina, odmah za tim, ustanovljavajući dva stadijuma helenizma, Tarn daje njihovu nešto sadržajniju karakteri¬stiku. Prvi stadijum to je stadijum stvaranja novog u filozofiji, nauci i lite¬raturi, u politici i državnim oblicima sa nezavisnim grčko-makedonskim svetom koji nosi svoju civilizaciju na Istok; drugi stadijum se karakteriše izumiranjem stvaralaštva u vreme kad deluje duhovna i materijalna reakcija Istoka prema prodoru Zapada i kad su se Grko-makedonci našli ukliješteni između Istoka i Rima. U celini posmatran, helenizam je imao karakteristike društvenog preokreta, ali on nije nosio obeležje revolucije, jer je zadržao nepromenjenu osnovu društvene strukture, i prema tome možemo ga proučavati samo u opštem okviru istorije robovlasničkog društva.

UVOD 3
1 Ahajski i Etolski savez 4
ZAKLJUČAK 12
LITERATURA 13